Η γήρανση είναι μια διαδικασία που απασχολεί λίγο πολύ όλους τους ανθρώπους όχι μόνο λόγω αισθητικής, αλλά κι επειδή συνεπάγεται ότι σταδιακά προκύπτουν διάφορα προβλήματα στην υγεία μας. Όταν τα κύτταρα του σώματος μας γερνάνε, διάφορες βλάβες αρχίζουν να διαδέχονται η μια την άλλη. Το καλό είναι ότι με την ταχεία εξέλιξη της Ιατρικής Επιστήμης έχουν ανευρεθεί οι παράγοντες που προκαλούν το γήρας. Ένας από αυτούς, λοιπόν, είναι το Οξειδωτικό Stress.
Οξειδωτικό Stress
Το Οξειδωτικό stress αντιπροσωπεύει μία διαταραχή που σημειώνεται στην ισορροπία μεταξύ των επιπέδων των οξειδωτικών παραγόντων και των αντιοξειδωτικών μηχανισμών. Οξειδωτικοί παράγοντες θεωρούνται οι δραστικές μορφές οξυγόνου (Reactive Oxygen Species) και αζώτου και σε αυτές κατατάσσονται οι ελεύθερες ρίζες, τα ιόντα, ο συνδυασμός ελευθέρων ριζών και ιόντων και τα μόρια.
Οι ελεύθερες ρίζες είναι άτομα τα οποία έχουν «χάσει» ένα ηλεκτρόνιο τους και γι΄ αυτό το λόγο αποκαλούνται ασταθή άτομα. Στην προσπάθεια τους να αντιρροπήσουν αυτού του είδους την έλλειψη, «κλέβουν» από γειτονικά άτομα το ηλεκτρόνιο που τους λείπει, με αποτέλεσμα να προκύπτει το φαινόμενο Domino.
Οι ελεύθερες ρίζες είναι φυσικό φαινόμενο βιοχημικών αντιδράσεων. Οι αυξημένες, όμως, συγκεντρώσεις αυτών ευθύνονται για την πρόκληση κυτταρικών βλαβών. Το οξειδωτικό stress στην ουσία είναι η επικράτηση ελεύθερων ριζών στον οργανισμό μας.
Φθορά Αμυντικών Μηχανισμών με την πάροδο της ηλικίας
Ο οργανισμός διαθέτει ενδογενείς και εξωγενείς αμυντικούς μηχανισμούς κατά του οξειδωτικού στρες. Τα διάφορα ένζυμα και οι πρωτεΐνες αποτελούν ενδογενείς αμυντικούς μηχανισμούς, ενώ τα αντιοξειδωτικά που προσλαμβάνουμε από τη διατροφή μας συμπεριλαμβάνονται στους εξωγενείς μηχανισμούς. Τα αντιοξειδωτικά κατατάσσονται στους επιγενετικούς παράγοντες και χρησιμοποιούνται, προκειμένου να περιοριστεί η παραγωγή ελευθέρων ριζών στα κύτταρα και να μειωθούν οι επιβλαβείς επιδράσεις τους στον οργανισμό.
Όλους αυτούς τους αμυντικούς μηχανισμούς και παράγοντες μπορούμε να τους παρομοιάσουμε με το λάδι στους κινητήρες. Αυτό έχει την ιδιότητα να μειώνει τις τριβές και να επουλώνει τις αμυχές, ενισχύοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τη δράση του κινητήρα.
Ωστόσο, οι μηχανισμοί αυτοί φθίνουν σημαντικά μετά την ηλικία των 40 ετών κι έτσι οξειδώνονται τα λιπαρά οξέα και υπεροξειδώνονται τα λιπίδια. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, μεταβάλλονται οι φυσικές ιδιότητες των κυτταρικών μεμβρανών και των φωσφολιπιδίων.
Η αποδυνάμωση των αντιοξειδωτικών μηχανισμών άμυνας οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή ελεύθερων ριζών, η οποία προκαλεί την ανάπτυξη του οξειδωτικού στρες και επάγει την κυτταρική απόπτωση.
Επομένως, όταν σχηματίζεται μεγάλος αριθμός ελεύθερων ριζών από αυτόν που μπορεί το σώμα να αντιμετωπίσει, τότε εκδηλώνεται το λεγόμενο οξειδωτικό στρες, το οποίο προκαλεί τη γήρανση.
Οξειδωτικό Stress και Ασθένειες
Το οξειδωτικό στρες προκαλεί πρόωρη γήρανση των κυττάρων. Έχει δε συσχετισθεί πιο άμεσα με την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως η αθηροσκλήρυνση, η υπέρταση, η βλάβη ισχαιμίας και η καρδιακή ανεπάρκεια. Έχει υποστηριχθεί, μάλιστα, ότι συνδέεται με την εκδήλωση ή επιδείνωση παθήσεων όπως ο καρκίνος, η αθηροσκλήρωση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η αρθρίτιδα, η νόσος Αλτσχάιμερ, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπογονιμότητα, η οστεοπόρωση, το βρογχικό άσθμα, η νεφροπάθεια και οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα. Το οξειδωτικό στρες μπορεί ενίοτε να οδηγήσει στην ανάπτυξη χρόνιων και αυτοάνοσων νοσημάτων.
Αιτιολογικοί παράγοντες αύξησης Οξειδωτικού Stress
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που σχετίζονται με το οξειδωτικό στρες και ευθύνονται για την εξασθένηση της αντιοξειδωτικής ικανότητας του οργανισμού, έτσι ώστε τελικά να εκδηλώνονται διάφορες παθήσεις.
Οι βασικότεροι από αυτούς είναι:
- Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Η ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και η ρύπανση των τροφίμων, λόγω των χημικών λιπασμάτων που χρησιμοποιούνται
- Το έντονο ή παρατεταμένο άγχος
- Η κατανάλωση φτωχών σε αντιοξειδωτικά συστατικά τροφών
- Οι διαταραχές του ύπνου και το κάπνισμα
- Η καθιστική ζωή ή η υπερβολική σωματική δραστηριότητα
- Οι ορμονικές ανισορροπίες και διαταραχές που εμφανίζουν οι γυναίκες ή η χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως είναι τα αντισυλληπτικά χάπια ή αυτά που χορηγούνται κατά την εμμηνόπαυση.
Αντιγηραντική και Λειτουργική Ιατρική αντιμετώπιση
Ο βασικός στόχος έγκειται στην πρόληψη της δημιουργίας βλαβών. Το κλειδί, δηλαδή, στο οποίο βασίζεται κάθε αντιγηραντική θεραπευτική αντιμετώπιση είναι να μπει τόσο λάδι στον κινητήρα, ώστε να μην προλαβαίνουν να προκληθούν προβλήματα. Παρά ταύτα, ακόμα κι αν εμφανιστούν βλάβες, ο σκοπός της Αντιγήρανσης έγκειται στην αποκατάσταση των βλαβών που προκαλούνται από την αυξημένη παραγωγή ελευθέρων ριζών και ακολούθως στην αντιστροφή, εν μέρει, τουλάχιστον της διαδικασίας γήρανσης των κυττάρων.
Καθορισμένα Ιατρικά Πρωτόκολλα σε επίπεδο διάγνωσης και θεραπείας ανιχνεύουν τους παράγοντες γήρανσης και ακολούθως αντιμετωπίζουν στοχευμένα το εκάστοτε πρόβλημα. Διενεργούνται εξειδικευμένες εξετάσεις και βάσει των διαγνωστικών ευρημάτων, διαμορφώνονται αποκλειστικά εξατομικευμένα αντιγηραντικά πρωτόκολλα που δρουν με στόχο την αντιστροφή της διαδικασίας κυτταρικής γήρανσης. Χορηγούνται εξατομικευμένες ιατρικές αγωγές, τις οποίες το άτομο προμηθεύεται από επιλεγμένα φαρμακεία. Η πορεία της υγείας του ατόμου εξετάζεται σε μηνιαία βάση και οι αγωγές παραμετροποιούνται βάσει του συνόλου των βιοχημικών δεικτών.
