Προκαρκινικές βλάβες δέρματος
O καρκίνος του δέρματος ξεκινά με την ανάπτυξη προκαρκινικών αλλοιώσεων. Πρόκειται για νοσολογικές οντότητες που εμφανίζονται ως αλλαγές του δέρματος με δυνατότητα εξέλιξης σε καρκίνο.
Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις εμφανίζονται συνήθως στο πρόσωπο, στο τριχωτό της κεφαλής, στον τράχηλο, στη ραχιαία επιφάνεια των χεριών και στους βραχίονες αυξάνονται σε μέγεθος με την πάροδο του χρόνου.
Με την έγκαιρη Διάγνωση και Αντιμετώπιση των προκαρκινικών αυτών βλαβών, οι ασθενείς προλαμβάνουν την ανάπτυξη ενός διηθητικού καρκινώματος και σημειώνονται υψηλά ποσοστά ίασης.
Δυσπλαστικοί σπίλοι
Οι σπίλοι αποτελούν καλοήθεις διογκώσεις του δέρματος. Συνήθως, η επιφάνεια των σπίλων είναι ομαλή, τα άκρα τους στρογγυλά ή οβάλ και δεν έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από μια γόμα μολυβιού. Οι καλοήθεις σπίλοι χαρακτηρίζονται συνήθως από διάμετρο μικρότερη των 6 χιλιοστών και είναι συμμετρικοί.
Οι άτυποι σπίλοι, που εντοπίζονται στο ανθρώπινο δέρμα, συνήθως δεν προμηνύουν καρκίνο. Ωστόσο, μια διαταραχή αυτών μπορεί να πυροδοτήσει την εξέλιξη τους σε μελάνωμα με την πάροδο του χρόνου.
Οι άτυπες ελιές, που μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο, χαρακτηρίζονται από οδοντωτά ή θολά άκρα κι έχουν ακανόνιστο σχήμα. Επίσης, ένας σπίλος, ο οποίος δύναται να εξελιχθεί σε καρκίνο, αυξάνεται σε μέγεθος και παρουσιάζει χρωματικές διαφοροποιήσεις.
Μια ελιά που είναι συνήθως μικτών χρωμάτων, όπως καφέ, μαύρο, μπλε, λευκό ή κόκκινο χρειάζεται να ελεγχθεί άμεσα από δερματολόγο. Ταυτόχρονα, ένας άτυπος σπίλος, που προμηνύει την εμφάνιση καρκίνου, εμφανίζει συμπτώματα, όπως κνησμό ή αιμορραγία.
Οι σπίλοι αντιμετωπίζονται με χειρουργική αφαίρεση ή μέσα από την εξελιγμένη μέθοδο Laser CO2, αναλόγως τον τύπο, το χρώμα, τη μορφή των σπίλων και το σημείο του σώματος στο οποίο εντοπίζονται.
Ακτινική Υπερκεράτωση
Η ακτινική υπερκεράτωση αποτελεί μία κατά βάση προκαρκινική αλλοίωση του δέρματος. Πρόκειται για τραχείες, φολιδωτές δερματικές βλάβες που εμφανίζονται ως ελαφρώς επηρμένοι όγκοι και προσβάλλουν συχνότερα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών, ως απόρροια της συσσώρευσης αθροιστικών βλαβών, έπειτα από τη συχνή έκθεσης στον ήλιο.
Η ακτινική υπερκεράτωση επιφέρει κνησμό και αίσθημα καύσου και προκαλείται συνήθως από την παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι αλλοιώσεις, που επιφέρει, εμφανίζονται σε σημεία του δέρματος τα οποία εκτίθενται επανειλημμένα στον ήλιο, όπως είναι το κεφάλι, ο λαιμός, τα αυτιά, το πρόσωπο, ο αυχένας και τα χέρια.
Η ακτινική υπερκεράτωση μπορεί να παραμείνει για μήνες στο δέρμα κι ύστερα να εξαφανιστεί. Με βάση επιστημονικά ευρήματα, η ακτινική υπερκεράτωση μπορεί να αποτελεί απαρχή του καρκίνου του δέρματος και στο 10% των περιπτώσεων εξελίσσεται σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Ευτυχώς, με την κατάλληλη αντιμετώπιση και τη λήψη ορισμένων βασικών μέτρων, οι ακτινικές υπερκερατώσεις συνήθως δεν εξελίσσονται σε καρκίνο. Η θεραπεία μπορεί να αποτελείται από συνδυασμό τεχνικών, άλλες από τις οποίες γίνονται στο ιατρείο (π.χ. κρυοθεραπεία, φωτοδυναμική θεραπεία κ.λπ.).
Ακτινική χειλίτιδα
Η ακτινική χειλίτιδα είναι μια προκαρκινική κατάσταση κατά την οποία εμφανίζονται στο χείλος φολιδωτά μπαλώματα ή/και επίμονη ξηρότητα. Επίσης, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να προκληθεί οίδημα στο χείλος ή να προκληθεί του ερυθρού κρασπέδου μεταξύ των χειλιών και του δέρματος (επιδερμοποίηση των χειλιών).
Αν δε δοθεί εγκαίρως κάποια θεραπευτική αγωγή, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ακτινική χειλίτιδα, ελλοχεύει ο κίνδυνος εξέλιξης σε επιθετικό πλακώδες καρκίνωμα.
Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται ως μια τραχεία και λεπιδώδης αλλοίωση, η οποία μπορεί να αιμορραγήσει, σε περίπτωση πρόκλησης τραυματισμού. Πολλές φορές, μοιάζει με θήλωμα και εκδηλώνεται ως μία ανοιχτή πληγή με επηρμένα όρια, η οποία δύναται να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε σημείο του δέρματος, συμπεριλαμβανομένων των βλεννογόνων του στόματος και των γεννητικών οργάνων.
Αναπτύσσεται, βέβαια, συχνότερα σε περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως είναι το πτερύγιο του αυτιού, το χείλος, το πρόσωπο, το φαλακρό τμήμα ενός κρανίου, ο λαιμός ή τα χέρια.
Άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα καθίστανται περισσότερα ευάλωτα στο να εμφανίσουν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Οι άντρες, μάλιστα, ενέχουν διπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, εν αντιθέσει με το γυναικείο πληθυσμό.
Η χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και η συχνή χρήση του τεχνητού μαυρίσματος αποτελούν παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση ακανθοκυτταρικού καρκινώματος. Ο συγκεκριμένος τύπος καρκίνου, μάλιστα, δύναται να παρουσιασθεί σε ερεθισμένο δέρμα κι έπειτα από χρονίζουσες μολύνσεις.
Ταυτόχρονα, η λοίμωξη από τον ανθρώπινο ιό της ανοσοανεπάρκειας (HIV) ή οι συνεχείς χημειοθεραπείες μπορούν να επιφέρουν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, διότι αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Σε ποσοστό 5-10% των περιπτώσεων, δημιουργούνται μεταστάσεις οι οποίες παρατηρούνται συχνότερα σε σημεία του δέρματος όπου υπάρχει χρόνια φλεγμονή και δερματικές βλάβες.
Υπάρχει, ωστόσο, η δυνατότητα θεραπευτικής αντιμετώπισης του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, το οποίο μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά. Ταυτόχρονα, μπορεί να εξαλειφθεί μέσω της διαθερμοπηξίας ή της κρυοχειρουργικής.
Η φωτοδυναμική θεραπεία (PDT), η χειρουργική αφαίρεση με laser ή η τοπική εφαρμογή φαρμάκων αποτελούν επιπλέον τρόπους θεραπευτικής προσέγγισης.
Λευκοπλακία
Ως λευκοπλακία ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία αναπτύσσονται στους βλεννογόνους του στόματος λευκές κηλίδες ή πλάκες κι έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε κακοήθη βλάβη με την πάροδο του χρόνου.
Ο καπνός, κάποιος χρόνιος ερεθισμός του δέρματος, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η υπεριώδης ακτινοβολία και ορισμένοι τύποι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων αποτελούν παραμέτρους που ευνοούν την κακοήθη εξαλλαγή της λευκοπλακίας.
Συνιστάται κλινική παρακολούθηση του ασθενούς και βιοψία του στοματικού βλεννογόνου ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί επιθηλιακή δυσπλασία, υπάρχει η δυνατότητα θεραπείας μέσα από τη μέθοδο της κρυοπηξίας, της ηλεκτροκαυτηρίασης ή μέσω της τοπικής εφαρμογής 5-φθοριοουρακίλης.
Νόσος Bowen
Η νόσος Bowen αποτελεί ένα ενδοεπιδερμιδικό καρκίνωμα του δέρματος και πρόκειται για ένα μη διηθητικό στάδιο του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος. Εμφανίζεται ως λεπιδώδης πλάκα με ερυθρή φαιά και διακρίνεται από όψη παρόμοια με αυτήν του εκζέματος ή της ψωρίασης.
Εκδηλώνεται σε σημεία του δέρματος που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία, καθώς και στους βλεννογόνους της μύτης ή του στόματος και επηρεάζει συχνότερα τους άνδρες.
Η πορεία της συγκεκριμένης ασθένειας είναι σχετικά καλοήθης για αρκετό χρονικό διάστημα. Ωστόσο, καθώς η νόσος εξελίσσεται σε διηθητικό ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, έπεται η διήθηση των καρκινικών κυττάρων στο χόριο και επέρχεται η μετάσταση αυτών των καρκινωμάτων σε ποσοστό 5-15%.
H νόσος Bowen είναι απόρροια της συνεχούς έκθεσης στον ήλιο ή στο αρσενικό. Μπορεί, μάλιστα, να οφείλεται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων καθώς και σε άλλες μορφές ακτινοβολίας ή να προκαλείται από χημικά καρκινογόνα. Ταυτόχρονα, η γενετική προδιάθεση και τα διάφορα τραύματα αποτελούν παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση της συγκεκριμένης νόσου.
Η χειρουργική αφαίρεση με ταυτόχρονη ιστολογική εξέταση των χειρουργικών ορίων αποτελεί μία αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδο. Άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως η ηλεκτροκαυτηρίαση, το laser CO2, η κρυοθεραπεία, η 5-φθοριοουρακίλη και η τοπική χρήση ρετινοϊκού οξέος δεν ενδείκνυνται, καθώς τα καρκινικά κύτταρα επεκτείνονται βαθιά μέσα στις εξαρτηματικές δομές του δέρματος και αυξάνονται τα ποσοστά υποτροπής.
Κερατοακάνθωμα
Το κερατοακάνθωμα αποτελεί ένα σχετικά συνήθη όγκο, ο οποίος παρουσιάζει ταχεία ανάπτυξη και εμφανίζεται συχνότερα στο πρόσωπο και στη ραχιαία επιφάνεια των άκρων χειρών και σπανιότερα στο στέρνο, στο μηρό, στον ώμο και στην περιγεννητική χώρα.
Η τυπική πορεία ενός κερατοακανθώματος διακρίνεται από το στάδιο της ταχείας ανάπτυξης (1-2 μήνες), από το στάδιο της ηρεμίας, κατά το οποίο διακόπτεται η ανάπτυξη της ώριμης βλάβης (1-2 μήνες), και από το στάδιο της αυτόματης υποστροφής, όπου επέρχεται βαθμιαία η συρρίκνωση της βλάβης (2-7 μήνες). Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο αύξησης του μεγέθους της βλάβης. Μπορεί, μάλιστα, να εκδηλωθεί επιθετική συμπεριφορά της αλλοίωσης, σαν διηθητικό ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Στους αιτιολογικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην παθογένεια του κερατοακανθώματος περιλαμβάνονται η ηλιακή ακτινοβολία, τα χημικά καρκινογόνα, τα τραύματα, το κάπνισμα, η κληρονομική προδιάθεση, οι ιογενείς λοιμώξεις και η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Η κατάλληλη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση εξασφαλίζει την άριστη πρόγνωση. Η πλήρης χειρουργική αφαίρεση αποτελεί τη μοναδική θεραπευτική μέθοδο που προσφέρει άμεσα και οριστικά αποτελέσματα.
Δερματικό Κέρας
Το δερματικό κέρας αποτελεί μια υπερκερατωσική κωνική προεξοχή στην επιφάνεια του δέρματος, η οποία εμφανίζεται ως εξόγκωμα και εκτείνεται στο δέρμα από μία ερυθρή βάση. Αποτελείται από συμπιεσμένη κερατίνη και αναπτύσσεται συχνότερα σε περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο, κυρίως στο πρόσωπο, στα πτερύγια των αυτιών, καθώς και στη ραχιαία επιφάνεια των άκρων χειρών.
Το μέγεθος και το σχήμα της προεξοχής ποικίλλει, ωστόσο τις περισσότερες φορές το εξόγκωμα χαρακτηρίζεται από μήκος λίγων χιλιοστών. Το δερματικό κέρας προσβάλλει συνήθως άτομα που διακρίνονται από ανοιχτόχρωμο φωτότυπο δέρματος κι έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 50 ετών.
Συνιστάται η χειρουργική αφαίρεση του δερματικού κέρατος, με ταυτόχρονη ιστολογική εξέταση, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο το συνδυασμό διάγνωσης και θεραπείας.
Επώδυνο Οζίδιο του Ωτός
Το επώδυνο οζίδιο του ωτός πρόκειται για μία εξαιρετικά επίπονη βλάβη, η οποία εμφανίζεται στο οριζόντιο τμήμα της έλικας του ωτός και προσβάλλει κυρίως άνδρες που έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 40 ετών. Ο πόνος είναι αρκετά έντονος και κατά τη διάρκεια της ημέρας σημειώνεται ελαφρά ύφεση.
Η αιτιολογία της νόσου παραμένει ακόμα αδιευκρίνιστη, ωστόσο υποστηρίζεται ότι προκαλείται έπειτα από μακροχρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Επίσης, η πίεση που ασκείται στην περιοχή, σε συνδυασμό με τη μειωμένη αγγείωση και τη βραδεία επούλωση του πτερυγίου του ωτός, πυροδοτεί την εμφάνιση της συγκεκριμένης ασθένειας.
Είναι επιτακτική ανάγκη η αποφυγή άσκησης πίεσης στην προσβεβλημένη περιοχή, προκειμένου να επέλθει η επούλωση της. Η αφαίρεση με χειρουργική επέμβαση αποτελεί τη μοναδική οριστική θεραπεία με ταυτόχρονη ιστολογική εξέταση. Ωστόσο, συνιστάται η τακτική παρακολούθηση της υγείας των ασθενών, ακόμα και μετά την επέμβαση, καθώς τα ποσοστά υποτροπής συνεχίζουν να κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα.
Σμηγματογόνος Σπίλος του Jadasshon
Πρόκειται για συγγενή βλάβη που εμφανίζεται στην πρώιμη παιδική ηλικία και παρουσιάζεται συχνότερα στο συχνότερα στο τριχωτό της κεφαλής, το μέτωπο ή την οπισθοωτιαία χώρα.
Με την έναρξη της εφηβικής ηλικίας, ο σμηγματογόνος σπίλος παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές κι είναι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο κακοήθους εξαλλαγής της βλάβης κατά την ενήλικη ζωή του ασθενούς (3-20%), γεγονός που καθιστά την προληπτική χειρουργική αφαίρεση και τη βιοψία των συγκεκριμένων αλλοιώσεων αδήριτες ανάγκες.
Ερυθροπλακία του Queyrat
Πρόκειται για κλινική νοσολογική οντότητα των βλεννογόνων, η οποία ιστολογικά εμφανίζεται με τη μορφή ενδοεπιδερμιδικού καρκινώματος. Παρουσιάζεται συχνότερα κάτω από την ακροποσθία του πέους των ατόμων που δεν έχουν υποβληθεί σε περιτομή. Σπανιότερα, εντοπίζεται στη γλώσσα και στο στοματικό και κολπικό βλεννογόνο.
Η ερυθροπλακία του Queyrat εμφανίζει μεγαλύτερη τάση ανάπτυξης ενός διηθητικού καρκινώματος σε αντιπαραβολή με τη νόσο του Bowen. Εγκυμονεί ο κίνδυνος μετάστασης των συγκεκριμένων ακανθοκυτταρικών καρκινωμάτων σε ποσοστό 10-30%.
Η χειρουργική αφαίρεση θεωρείται θεραπευτική μέθοδος πρώτης εκλογής, συνδυαζόμενη πάντοτε με ιστολογική εξέταση, η οποία θεωρείται απαραίτητη, προκειμένου να διευκρινιστεί η καλοήθης ή κακοήθης φύση των δερματικών αλλοιώσεων.
Μελαγχρωματική Ξηροδερμία
Η μελαγχρωματική ξηροδερμία αποτελεί μία σπάνια, αλλά σοβαρή κληρονομική ασθένεια, οι δερματικές αλλοιώσεις της οποίας προκύπτουν από την εμφάνιση πολλαπλών δερματικών όγκων. Τα επιδερμικά κύτταρα των ατόμων που πάσχουν από μελαγχρωματική ξηροδερμία εμφανίζουν μειωμένη ικανότητα επιδιόρθωσης των δυσμενών επιπτώσεων που επέρχονται στο DNA από την υπεριώδη ακτινοβολία.
Αρχικά, οι περιοχές που εκτίθενται στο φως αντιδρούν στην επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, μέσω της ανάπτυξης έντονου ερυθήματος. Κατόπιν, εμφανίζονται μελαγχρωματικές κηλίδες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από μικρή διάμετρο. Μικρής διαμέτρου ατροφικές ζώνες του δέρματος αλληλοδιαπλέκονται με υπόχρωμες αλλοιώσεις, τις οποίες καλύπτουν λεπτές ευρυαγγείες. Με αυτόν τον τρόπο, διαμορφώνεται μια ποικιλοδερμική εικόνα, η οποία χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο νόσημα. Σε ποσοστό 45-62% των νοσούντων αυτών, αναπτύσσεται βασικοκυτταρικό ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα σε ηλικία μεταξύ 1 και 32 ετών, ενώ το 97% των καρκινωμάτων παρουσιάζονται στην κεφαλή και στον τράχηλο.
Χρειάζεται να ληφθούν προληπτικά μέτρα, προκειμένου να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι γεννήσεις παιδιών που δύνανται να εμφανίσουν το συγκεκριμένο σύνδρομο. Η θεραπεία είναι συμπτωματική και η πρόληψη βασίζεται αποκλειστικά στην προστασία των ατόμων από την επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων, οι οποίοι ενδέχεται να πυροδοτήσουν τη διαδικασία ανάπτυξης και εμφάνισης καρκινωμάτων.
Τα γονίδια μας «μιλάνε» – Γενετικά Τεστ
Τα γονίδια μας «μιλάνε». Ακόμη και το αν θα εμφανίσουμε Προκαρκινικές βλάβες αποτυπώνεται στα γονίδια μας. Πλέον, χάρη στην αποκωδικοποίηση του DNA, έχει κατανοηθεί τόσο η κληρονόμηση κάποιων χαρακτηριστικών και νόσων, όσο και οι μηχανισμοί έκφρασης των νοσημάτων και αξιολογούνται δεδομένα που παρέχονται μέσω της μέτρησης της έκφρασης των γονιδίων μας.
Σε κάθε πλήρες Skin Panel, αναλύονται 2437 πολυμορφισμοί (SNPs), 860 γονίδια και 136 παθήσεις, σχετιζόμενες με τα Δερματολογικά Νοσήματα και τη γήρανση του δέρματος.
Η ανάλυση πραγματοποιείται με δείγμα σάλιου και διενεργείται μία φορά στη ζωή του ατόμου. Με γνώμονα τα δεδομένα της γενετικής ανάλυσης, μπορεί να προταθεί Αυστηρά Εξατομικευμένη Θεραπευτική Αγωγή (Ιατρική Ακριβείας), σε συνεργασία με τις εμπλεκόμενες Ιατρικές Ειδικότητες. Η Αγωγή αυτή μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη, αλλά και στους μηχανισμούς έκφρασης των Δερματικών Νοσημάτων.
Αντιμετώπιση Προκαρκινικών βλαβών
Οι προκαρκινικές βλάβες μπορούν να αφαιρεθούν είτε χειρουργικά είτε με την εξελιγμένη μέθοδο Laser CO2. Η θεραπεία με CO2 Laser είναι μια αναίμακτη μέθοδος και υπερτερεί έναντι των άλλων μεθόδων που χρησιμοποιούνται σήμερα. Αυτό συμβαίνει, διότι το Laser διοξειδίου του άνθρακα εξαλείφει στοχευμένα τη βλάβη, χωρίς να επηρεάζεται το παρακείμενο υγιές δέρμα.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η θεραπευτική μέθοδος που θα εφαρμοστεί εξαρτάται από τον τύπο προκαρκινικής βλάβης και την έκταση του προβλήματος. Όλοι αυτοί οι παράγοντες καθορίζονται από τον εκάστοτε ιατρό και εξατομικεύονται με βάση την εκάστοτε περίπτωση.
