Υπερκερατώσεις Δέρματος
Οι υπερκερατώσεις αποτελούν μία μια συνήθη πάθηση του δέρματος, κατά την οποία προκαλείται πάχυνση του πιο επιφανειακού τμήματος του δέρματος ως φυσιολογική αντίδραση της επιδερμίδας, σε περίπτωση που υπάρχει αυξημένη παραγωγή κερατινοποιημένων κυττάρων.
Η κερατίνη είναι μια πρωτεΐνη που προσδίδει στα κύτταρα του ανθρώπου μία σκληρή και ξηρή όψη. Υπάρχουν, μάλιστα, περιπτώσεις στις οποίες η παρουσία της επιπρόσθετης κερατίνης φέρει ως επακόλουθο την ανάπτυξη πλακών, όπου το ξηρό δέρμα καλύπτεται από κρούστα.
Κλινικά χαρακτηριστικά των Υπερκερατώσεων
Σταδιακά το δέρμα γίνεται τραχύ και εμφανίζει σχισίματα. Ενώ όταν υπάρχει σταθερή τριβή στις βλάβες, παρουσιάζονται κάλοι στα πέλματα, ως απόρροια της αυξημένης πίεσης της δερματικής επιφάνειας.
Υπερκερατώσεις & Αίτια
Η υπερκεράτωση αποτελεί ένα φυσιολογικό φαινόμενο προσαρμογής στην υπερβολικά αυξημένη παραγωγή κερατίνης, με στόχο την ενίσχυση της αντοχής της επιδερμίδας. Επομένως, η βάδιση χωρίς υποδήματα και η χειρωνακτική εργασία αποτελούν παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν πάχυνση των πελμάτων και των παλαμών.
Ταυτόχρονα, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί μία επιπλέον παράμετρο που δυνητικά οδηγεί στην πάχυνση των πελμάτων. Σε περιπτώσεις, μάλιστα, στις οποίες υπάρχει έντονο άγχος, η υπερκεράτωση παίρνει τη μορφή κάλου.
Υπερκερατώσεις μπορεί να εμφανιστούν και στον τράχηλο της μήτρας. Εξαιτίας του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV – Human Papilloma Virus).
Τα είδη των Υπερκερατώσεις
Οι υπερκερατώσεις διακρίνονται σε ακτινικές και σμηγματορροικές και προσβάλλουν συχνότερα άτομα μεγάλης ηλικίας.
Ακτινικές Υπερκερατώσεις
Οι Ακτινικές Υπερκερατώσεις, γνωστές και ως ηλιακές υπερκερατώσεις, είναι λεπιδώδεις ή καλυπτόμενες με κρούστες βλάβες κι έχουν τραχιά και ξηρή επιφάνεια. Ουσιαστικά, πρόκειται για προκαρκινικές βλάβες του δέρματος, που αποτελούνται από διαφοροποιημένα κερατινοκύτταρα, ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας έκθεσης σε υπεριώδη ακτινοβολία.
Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η Ακτινική Υπερκεράτωση να αποτελεί το πρώτο βήμα, που οδηγεί στο ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και γι’ αυτό το λόγο χαρακτηρίζεται ως προκαρκινικό στάδιο. Μια άλλη μορφή Ακτινικής υπερκεράτωσης, η ακτινική χειλίτιδα, εμφανίζεται στα χείλη κι είναι πιθανή η εξέλιξη της σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Οι βλάβες εντοπίζονται συνήθως σε ανατομικές περιοχές που εκτίθενται επανειλημμένα στην ηλιακή ακτινοβολία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, παρουσιάζονται συχνότερα στο τριχωτό της κεφαλής, στη μύτη, στις παρειές, στα χείλη, στον τράχηλο καθώς και στη ραχιαία επιφάνεια των άνω και κάτω άκρων.
Οι περισσότερες δερματικές αλλοιώσεις γίνονται κόκκινες, ωστόσο μερικές είναι χρώματος μαύρου ή ροζ. Άλλες βλάβες περιλαμβάνουν ένα συνδυασμό των χρωμάτων αυτών και κάποιες έχουν χρώμα παρόμοιο με αυτό του δέρματος. Ενίοτε, προκαλούν κνησμό ή μια αίσθηση τσιμπήματος και μπορούν ακόμα και να οδηγήσουν σε φλεγμονή.
Συνοδά συμπτώματα είναι η φωτογήρανση, οι τηλαγγειεκτασίες και το ρυτιδωμένο δέρμα. Με την πάροδο του χρόνου, αναπτύσσονται λευκωπά ή κιτρινωπά λέπια.
Οι ακτινικές υπερκερατώσεις μπορεί να επιμένουν, να υποστρέφουν ή ακόμα και να εξελιχθούν σε διηθητικά επιθηλιώματα. Τα χαρακτηριστικά της ίδιας της αλλοίωσης καθορίζουν τον ενδεχόμενο κίνδυνο επέκτασης της. Αυτά είναι η χρονιότητα μιας βλάβης και ο συνολικός αριθμός των δερματικών αλλοιώσεων. Ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται, ταυτόχρονα, με την αθροιστική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Επίσης, άτομα που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία, πάσχουν από AIDS ή έχουν κάνει μεταμόσχευση οργάνων ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ακτινικών υπερκερατώσεων, διότι η άμυνα του ανοσοποιητικού τους συστήματος έχει εξασθενήσει σημαντικά. Επομένως, καθίστανται λιγότερο ικανά να καταπολεμήσουν τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας.
Παράλληλα, άτομα που χαρακτηρίζονται από ανοιχτόχρωμο φωτότυπο δέρματος ή έχουν ξανθά ή κόκκινα μαλλιά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μίας ή περισσότερων από αυτές τις κοινές προκαρκινικές μορφές, εάν εκτεθούν σε μεγάλο βαθμό.
Σμηγματορροϊκές Υπερκερατώσεις
Οι σμηγματορροϊκές υπερκερατώσεις είναι εντελώς ακίνδυνες συναθροίσεις κερατινοκυττάρων και αποτελούν τις συχνότερες καλοήθεις βλάβες του δέρματος. Δεν απειλούν, δηλαδή, την υγεία μας, όμως είναι αρκετά αντιαισθητικές, ειδικότερα αν βρίσκονται στο πρόσωπο.
Σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τη φυσική διαδικασία γήρανσης, γι’ αυτό και παρουσιάζονται συνηθέστερα μετά την ηλικία των 40-50 ετών, ενώ σπανιότερα μπορεί να εκδηλωθούν σε άτομα ηλικίας 15-30 χρονών.
Έχουν σχήμα κυκλικό ή ωοειδές, το χρώμα τους είναι συνήθως καφέ ή μαύρο και η διάμετρός τους φτάνει ως και τα δύο εκατοστά. Χαρακτηρίζονται ως ελαφρά προεξέχουσες επίπεδες σκουρόχρωμες δερματικές ή εξογκωμένες βλάβες με τραχεία επιφάνεια. Διακρίνονται για τη λιπαρή υφή τους και φέρουν υπερκερατωσικές παρασχίδες, με αποτέλεσμα να τρίβονται εύκολα.
Οι σμηγματορροϊκές υπερκερατώσεις εμφανίζονται σε σημεία του σώματος όπου υπάρχει αυξημένη τριχοφυΐα και λιπαρότητα. Εντοπίζονται συχνότερα στο τριχωτό της κεφαλής ή στη φαλάκρα, στις παρειές, στο λαιμό, στο μέτωπο, στους ώμους, στη ράχη, στην πλάτη, στο θώρακα, στην κοιλιά και σπανιότερα στα άνω και κάτω άκρα.
Οι σμηγματορροϊκές υπερκερατώσεις δε μεταδίδονται από άτομο σε άτομο. Μπορεί να παρουσιάσουν αιμορραγία, πόνο ή ερυθρότητα, παρά μόνο αν τραυματιστούν. Μεγαλώνουν πολύ αργά και με σταθερό ρυθμό, δεν εξελκώνονται, δε δίνουν ποτέ μεταστάσεις και εν κατακλείδι αποτελούν κατεξοχήν ανώδυνες δερματικές βλάβες.
